حدود ده سال پیش دوستی را دیدم که در آمریکا دانشجوی دکتری یا شاید هم محقق پسادکتری فیزیک صوت بود.
با خودم فکر کردم چه رشته جالبی …
پرسیدم:
- روی چه موضوعی کار می‌کنی؟
گفت:
- کاهش صدای موتور در محصولاتی مانند پهباد و کوادکوپتر و ریزپرنده و مانند این‌ها
الان یادم نیست که آن زمان اسم دقیقا کدام مورد را آورد. گفتم:
- چه پرسش جمع‌و‌جوری .. چطور به چنین سوال دقیق و خوش‌تعریفی رسیدی؟
آن زمان کمی درگیر موضوع دکترا خواندن بودم و زیاد به «پرسش تحقیق» فکر می‌کردم و البته به نتیجه‌ای هم نرسیدم.
گفت:
- من انتخاب نکردم. حوزه پژوهش از قبل مشخص بود و برایش بودجه قابل توجهی تعریف شده بود.
گفتم:
- کدام سازمان ممکن است برای پاسخ به این پرسش پول بدهد؟
گفت:
- دو دسته فاند برای تحقیق در این حوزه وجود دارد. دسته اول شرکت تحویل کالا مثل آمازون هستند که علاقه زیادی دارند این فناوری را تجاری‌سازی کنند و در کسب‌وکار خود به کار بگیرند و کاهش آلودگی صوتی برایشان اهمیت زیادی دارد و دسته دوم نظامی‌ها هستند.
امروز نتایج این تحقیقات بیش از پیش مشخص است. همان موقع هم البته آمریکا در افغانستان از فناوری‌هایی مثل پهباد و مانند آن برای کشتن مردم بی‌نوا استفاده می‌کرد. اما امروز نتایج تحقیقاتی از این دست بی‌پرده‌تر از گذشته به نمایش گذاشته شده و پیشرفت‌های فناوری در حوزه‌های دیگر مثل هوش مصنوعی نیز در کنار آن قرار گرفته و «ماشین‌های جنگی خودمختار» و «روبات‌های قاتل» به وجود آورده است.
این که زمانی مد شده بود که همه باید «دکتر» و «مهندس» شوند – معادل امروزی‌اش احتمالا «برنامه‌نویس» و «بیزینسمن» و «کارآفرین» باشد – و دانش‌آموزان و دانشجویان نیز به سرعت در مدارس و دانشگاه‌ها حول آن‌ها کانالیزه می‌شوند و سپس با انواع تشویق‌ها و تنبیه‌ها به حرکت در می‌آیند، چندان هم بی‌علت نیست. مدارس و دانشکده‌هایی که نیروی متخصص برای توسعه این فناوری‌ها پرورش می‌دهند، به صورت سیستماتیک آن‌ها را از فکر کردن درباره غایت تحقیق و تحلیل نتایج آن برکنار نگه می‌دارند و آن‌ها را عملا روی مسائل و موضوعات دیگر شرطی می‌کنند.
بدون چنین سیستمی چگونه می‌توان فیزیکدانانی به وجود آورد که یکی‌یکی عمرشان را صرف کنند و سلاحی مثل «بمب اتم» بسازند که در یک لحظه چند صدهزار نفر را از بین ببرد؟ یا چگونه می‌توان مهندسینی تربیت کرد که دست در دست یکدیگر بدهند و «روبات قاتل» به وجود بیاورند؟
شاید هم این ویژگی «Science» است و در دورانی که ساینس – دست کم در ظاهر – بالاتر از همه چیز قرار می‌گیرد نمی‌توان چیزی غیر از این انتظار داشت.
الجزیره در مستندی به نام «کشتار از راه دور» از سری «کسب‌وکار جنگ» جزئیات زیادی درباره جنایت با جدیدترین محصولات فناوری در غزه منتشر کرده که تماشای آن در همین مورد توصیه می‌شود:
دیدگاهتان را بنویسید